‘Hetgeen de heer van Lynden de laatste tijd heeft bijgebracht, is niets meer dan een persoonlijke aanval en brengt de zaak niet verder..’. Waarschijnlijk denkt u nu dat ik verwijs naar de recente opschudding over mondkapjes en deals die in verkeerde zakken terecht zijn gekomen. Niets is minder waar. Rudolf Jan Thorbecke sprak in 1867 voorgaande zin. Thorbecke. Geen onbekende in liberale kring. Mijn fractiegenoot Jeroen van Duijvenvoorde zette onlangs in zijn bijdrage aan het RES-debat Thorbeckes vinding van de bestuurlijke indeling van Nederland in drie lagen helder uiteen. Het Huis van Thorbecke. Een duidelijk begrip over hoe Nederland bestuurlijk wordt vorm gegeven. Een groot politicus, die Thorbecke (maar vlak onze Jeroen ook niet uit).
Ik geloof echter niet dat Rudolf Jan al in 1867 voorzag dat 154 jaar later een bijna naamgenoot van de baron van Lynden van Sandenburg een scheve schaats met mondkapjes zou rijden.
In november 2019 mocht ik toetreden tot de gemeenteraad van Steenwijkerland. Vanaf dat moment ben ik onderdeel van het politieke spel in de Raad. Eigenlijk gaat dat bijna altijd vloeiend. Ik bedoel daarmee dat partijen hun verschillen opblazen en elkaar proberen te verleiden tot onhandige uitspraken. Aan het einde komt men tot elkaar en valt (soms met kromme tenen) een meerderheidsbesluit. Kortom, het rumoert wel eens in de raad. Soms knettert het. Maar aan het einde komen partijen tot elkaar en is een oplossing, een perspectief, gegenereerd.
Ik schreef ‘bijna altijd’. De discussie over de Regionale Energie Strategie bijvoorbeeld loopt anders.
Er sprake van een duidelijk uitgangspunt: Nederland moet van het gas, overstappen naar vormen van duurzame energie is geboden. Regionaal zijn er prestatieafspraken gemaakt (sommigen zeggen opgelegd) en overal dienen er zonne- dan wel windparken te verschijnen. Op termijn gaan die de gewenste hoeveelheid energie opwekken. Appeltje, eitje. Gewoon een invuloefening. Plekken aanwijzen, beetje rondpraten en het spel gaat op de wagen. Iedereen blij. Toch?
Wanneer u de discussies in de raad en daarbuiten gevolgd hebt, weet u dat het niet zo eenvoudig gaat. Het gaat om duurzaamheid en energie. Ja, zo lijkt het. Duurzaam is een argument. Maar horizonvervuiling ook. En draagvlak. Kan iemand mij dat begrip operationaliseren?
Mijn eigen partij wil niet over windmolens praten. Het CDA praat over het behoud van het kostbare boerenland en ziet enkel in Zon op Dak een oplossing. Vanzelfsprekend is Groen Links voor, maar bio diversiteit is belangrijk en windmolens kunnen echt niet op belangrijke vogelvliegroutes. Iedereen maakt rekensommen, de uitkomsten en de aannames verschillen. Verder roeren lokale organisaties en nabij-wonenden zich. Ze voelen zich niet gehoord of vrezen voor aantasting van hun woongenot. En dan is er nog de angst dat tonnen subsidies naar verre oorden verdwijnen en dat lokaal eigenaarschap niet verwezenlijkt wordt. Aan de zijlijn gloort waterstof als potentieel alternatief en de landelijke VVD zwengelt opnieuw de discussie over kernenergie aan.
Onderaan de streep resteert een raad die voorstellen afwijst. Dat is prima, maar daarmee komt, om met Thorbecke te spreken, de zaak niet verder. En de Raad lijkt op een zoekende in het duister.
Hoe komt de raad van Steenwijkerland (en, naar ik vrees, die van veel andere collega gemeenten) hier uit? Hoe komt, om met Thorbecke te spreken, de zaak verder. ‘Tom Poes, verzin een list’ verzuchtte een vastgelopen Olivier B. Bommel meermaals.
Ik denk dat gemeenten deze list al in huis hebben. Het heet adviesraad. Dit zijn denktanks van deskundige personen, die (on)gevraagd het college verstandig adviseren over netelige kwesties.
Jan Kamminga noemde in een recente discussie over bouwen (ook een hoofdpijndossier) een adviesraad bouwen als motor voor oplossing.
Feitelijk voeren dergelijke raden een apolitieke discussie. Aan het einde resteert een deskundige argumentatie en een idem dito advies. Vanzelfsprekend doet dit advies niets af aan de mening van omwonenden of andere belanghebbenden. Het voegt een belangrijk nieuw element toe: deskundig en niet persoonlijk betrokken. En, aan het einde blijft de gemeenteraad netjes in zijn rol van beslisser. Een dergelijke adviesraad krijgt de kans met enige distantie ordening in het geheel te brengen en individuele voorstellen tot onderdeel van een groter geheel te maken.
Ik wil graag met iedereen in discussie over de potentie van een instrument als een Adviesraad Duurzaam. Taken en verantwoordelijkheden moeten goed afgebakend. Wie nemen zitting? Het ligt voor mij voor de hand dat dit (in tegenstelling tot de raden die ik ken) een pluriform gezelschap moet zijn. Zijn ze woonachtig in Steenwijkerland? Of juist daarbuiten?
En vooral: kan een dergelijk instrument de raad helpen dreigende patstellingen te omzeilen.
Ik zou het dan ook prettig vinden reacties op dit idee te ontvangen:
bert.beltman@steenwijkerland.nl.