Hernieuwd Perspectief Steenwijkerland

Onderstaand de bijdrage van de fractie VVD op de nota Hernieuwd Perspectief Steenwijkerland. Complimenten voor het college in crisistijd en wat er de afgelopen 2 jaar al bereikt is, maar ook zorgen over wat er nog bereikt moet worden. En met name zorgen over de financiele situatie van de gemeente en de grip die het college daar wel of niet op heeft.

 Link naar bijdrage: https://channel.royalcast.com/steenwijkerland/#!/gemeentesteenwijkerland/20200624_1?start=2564043

 "Niet in de raadszaal, maar via een digitale vergadering behandelen we vandaag de nota Hernieuwd Perspectief van het college. Deze minder persoonlijke vorm van vergaderen is representatief voor de werkelijkheid waar we momenteel in verkeren. Het college zegt het al in haar nota Hernieuwd Perspectief: onze wereld is veranderd de afgelopen maanden.

Dat klopt, de wereld is veranderd en ook Steenwijkerland ontkomt niet aan de effecten van het covid-19 virus. Soms is er sprake van een enorme impact op het gezondheidsvlak - ook in onze gemeente overleden mensen door corona. Daarnaast zijn er grote effecten merkbaar op sociaal-maatschappelijk en economisch vlak. Thuisisolatie, eenzaamheid, verminderd inkomen, bedrijven in zwaar weer, dreigende faillissementen.  Het is crisistijd.

In een crisistijd ziet men of een bestuur daadkrachtig kan optreden, de juiste stappen neemt voor de inwoners van Steenwijkerland, snelheid van handelen heeft en oog heeft voor de samenleving. De VVD-fractie is van mening dat dit college deze daadkracht de afgelopen maanden heeft laten zien. Vanuit de crisisorganisatie heeft de burgemeester in de veiligheidsregio afwegingen gemaakt voor de veiligheid van onze gemeente, de ambtelijke organisatie is snel toegerust met de middelen om ook vanuit thuiswerken de inwoners en ondernemers van de gemeente goed van dienst te kunnen zijn, het sociaal domein heeft adequaat haar dienstverlening aangepast en de ondernemers zijn snel bediend met een ondernemersloket en ondersteunende maatregelen. Onze fractie heeft waardering voor hoe het bestuur en de ambtelijke organisatie de afgelopen maanden zich in deze bijzondere situatie heeft ingezet voor de inwoners en ondernemers van Steenwijkerland.

Vandaag bespreken we hoe het college in deze gewijzigde samenleving kijkt naar de afspraken uit het collegeprogramma en welke accenten wellicht verlegd moeten worden. Bovendien geeft de notitie een terugblik op de 1^e helft van haar collegeperiode.

Deze nota is in een stijl geschreven die ons aanspreekt: overzichtelijk, duidelijk taalgebruik, logisch opgebouwd. Onze complimenten hiervoor.  Hierdoor kunnen we goed terugkijken naar de 1^e helft van de collegeperiode en kunnen we ook  opnieuw de juiste perspectieven ontwikkelen. Voor de VVD-fractie is het belangrijk dat we over 2 jaar terug kunnen kijken en kunnen zeggen dat we Steenwijkerland en haar inwoners en ondernemers goed door deze moeilijke periode hebben kunnen leiden en dat we kunnen zeggen; we hebben een Sterk Steenwijkerland!

Als we kijken naar de terugblik van het college zien we dat er de afgelopen 2 jaar al veel gedaan is. Een versterking van de samenwerking binnen en buiten de regio, met een aantal financiële impulsen voor Steenwijkerlandse projecten die een boost geven aan de werkgelegenheid, een stijging van het aantal banen, bouw van woningen in kernen als Wanneperveen, Eesveen, Ossenzijl en Vollenhove, ontwikkelingsplannen voor sociale huurwoningen, verbeteren van 32 km fietspaden, één centrale toegang voor WMO, jeugdwet en participatiewet etc.  Veel benodigde visies en beleid zijn de afgelopen 2 jaar vastgesteld. Echter duidelijk is dat er nog veel in de uitvoering gedaan moeten worden. En, met een wijziging van het perspectief ontstaan ook veranderingen in focus.

De door het college benoemde kernthema’s kan de VVD-fractie zich goed in vinden. Wel waarschuwen wij voor de drang naar volledigheid. Dat opent de poort naar aanvulling en uitbreiding. Dan wordt van alles een beetje gedaan en verdwijnt de focus. Een keuze voor 3 kernthema’s, betekent ook dat er ook ergens iets niet meer gedaan gaat worden. We zien dat dit college dat lastig vindt. Ze legt voor zichzelf de ambitie en de lat zo hoog, dat er een veelheid van activiteiten ontstaan. We begrijpen dat, idealiter gezien zouden wij dat ook prachtig vinden. Echter de wereld is momenteel niet ideaal en dan vinden we het van belang dat de focus gehouden wordt op de belangrijkste zaken. Focus van de energie en inzet van ambtenaren en focus op financiële middelen.  En focus dus op deze drie kernthema’s.

Deze week hebben we de informatienota ontvangen met de financiële effecten van de meicirculaire van het Rijk en de claims 2020. Dan wordt wel heel duidelijk dat naast de corona-crisis de financiële situatie van de gemeente er niet goed voor staat. Hierin staan we niet alleen, vrijwel alle gemeenten in Nederland hebben grote financiële problemen. Het Sociaal Domein is het grootste hoofdpijndossier. Wij zijn dan ook van mening dat daar vooral de oplossing vandaan moet komen. En dat baart ons grote zorgen. Overschrijdingen in het Sociaal Domein zijn in Nederland een groot probleem, doordat taken van het Rijk naar gemeentes zijn gegaan zonder bijbehorend passend budget. Verder zien we dat landelijk de hulpvraag toeneemt en de uitgaven navenant stijgen.  

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten spant zich maximaal in om hiervoor budget vrij te krijgen van de overheid. Maar dit laat onverlet dat we als gemeente  goed zicht moeten hebben op de diverse onderdelen van het Sociaal Domein en haar kosten. Op dit moment worden we steeds overvallen door de financiële werkelijkheid. We lijken geen goed dashboard te hebben met indicatoren die in een vroeg stadium inzichten geeft.  Indicatoren die de doelstellingen van het Sociaal Domein  omzetten in meetbare variabelen.  Zo kan er de juiste sturing worden gegeven aan processen,  middelen en medewerkers. De VVD fractie is van mening dat dit beter moet en kan. We moeten meer in control zijn op de prestaties en kosten van het Sociaal Domein. Er dient een goed beeld te zijn van de kostenvoortgang en mogelijkheden tot bezuinigen. En dit moet ook snel. Hoe staat het met de ontwikkeling van de Monitor Sociaal Domein? Hoe staat het bv met de financiële voortgang van het Plan van Aanpak kosten Jeugdhulp van vorig jaar? De VVD fractie zou hier graag voor de begroting in november een goed overzicht van hebben.  Ook verwacht onze fractie een op geld gezet plan van aanpak voor kostenbeheersing in het sociaal domein met een beeld hoe hierop voortgangsbewaking gaat plaatsvinden. Want als we onze kosten op dit domein niet snel beter in balans brengen, dan kunnen we nog zoveel wensen voor andere projecten hebben , en nog zoveel thema’s benoemen, maar dan zal er nergens sprake kunnen zijn van uitvoering van deze wensen. De VVD-fractie wenst in ieder geval forse bezuinigingen om met de verwachte zware economische tijden adequaat om te gaan. Dit betekent prioritering en wellicht uit-of afstellen van projecten. Dat is niet leuk, maar dat is beter dan een financieel en inhoudelijk uit de hand gelopen sociaal domein. We hebben dan ook een motie in voorbereiding om niet alleen die 500.000 voor Sociaal Werk de Kop, maar nu na de informatie uit de informatienota, ook de overschrijding in het Sociaal Domein taakstellend uit het Sociaal Domein te halen.

Daarnaast hopen we natuurlijk met het college mee dat de VNG succes zal hebben in haar onderhandelingen met het Rijk voor hogere vergoeding van haar taken in het Sociaal Domein. Als dit lukt zou dat een mooie meevaller zijn, maar daar moeten we niet op wachten.

Als we kijken naar de nog openstaande vragen die het college in de adviesnota stelt kan de VVD-fractie hierover het volgende zeggen:

1.       Snelle uitvoering van het participatiebeleid en hierbij rekening houden met de nieuwe  werkelijkheid is van belang. In dit participatiebeleid moet ook goed duidelijk gemaakt worden welke rol een ieder heeft, welke kaders er zijn en of men advies of instemming verwacht.

2.       Een fonds Vitale lokale samenleving lijkt onze fractie op zich een goed idee. Wel is het van belang om ook hier duidelijk te maken waar dit voor ingezet kan worden, hoe dit ingezet gaat worden en welk bedrag hier mee gemoeid gaat. Een dergelijk fonds past binnen de kernthema’s,  en een voorbeeld zoals het zwembad in Blokzijl die jarenlang zijn eigen broek ophoudt, (terwijl we andere zwembaden tonnen subsidie verstrekken) maar nu door de coronacrisis in zwaar weer komt is een goed voorbeeld van een project dat volgens de VVD hier in zou passen.  Eénmalige hulp en daarna kunnen ze zichzelf weer redden.

3.       Op de vraag of risico-reserves juist voor de huidige situatie aangeboord dienen te worden, kan de VVD-fractie voorzichtig ja zeggen. Ja. We leven momenteel in een bijzondere situatie met een ongekende enorme financiële impact. En ja, daarvoor zijn risico-reserves. Onze fractie is echter wel van mening dat er dan wel een gedegen plan voor moet liggen hoe en op welke termijn die risicoreserves dan weer aangevuld zullen gaan worden. Met een “lekkend” sociaal domein baart ons dit, zoals gezegd, wel zorgen.

4.       Of extra inzet op preventie en schuldhulpverlening gerechtvaardigd is, is een vraag die de VVD tweeledig kan beantwoorden. Ja, de VVD is voorstander om in te zetten op preventie.  Onze steun aan het voorstel Sociaal Werk de Kop is daarvan een voorbeeld. Investeren in het voorveld dient echter wel wat op te leveren in het achterliggend veld. Met de overschrijdingen in het sociaal domein gaat het ons inziens om verschuiving van budget en niet om een uitbreiding van preventiebudget. Mbt schuldhulpverlening is onze fractie van mening dat deze vraaggericht ingezet moet worden. Verder zijn wij van mening dat schulden zo veel mogelijk voorkomen moeten worden en dat betaald werk hier een belangrijk middel voor is. Dus de inzet op betaald werk is voor onze fractie van belang. Voorkomen van werkeloosheid, inzetten op instroom nieuwe werkzoekenden die snel naar nieuw werk geleid kunnen worden (zo kort mogelijk zonder werk) en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt die nu werk hebben met loonsuppletie, zoveel mogelijk verlengen, zodat deze lastig te bemiddelen doelgroep in deze moeilijke periode haar werk behoudt. Verder is onze fractie van mening dat de gemeente moet blijven doorgaan met aanbesteden van werk, waarbij wellicht ook uitvoering naar voren gehaald kan worden om impuls te geven aan de lokale economie. Hierbij wel opletten op fasering van aanbesteding, zodat er continuïteit aan werk is en niet 1 grote hoeveelheid werk, die lokaal niet opgepakt kan worden door gebrek aan capaciteit.

5.       Ook zal er op zeer korte termijn een uitvoeringsplan voor de binnenstad Steenwijk geformuleerd moeten worden, visie en beleid zijn vastgesteld. Het is nu tijd voor uitvoering; waar zijn de winkelzones, reducering tot een compact maar levendig centrum, hoe komen we hier zo snel mogelijk en met welk plan gaat dit op de korte termijn gerealiseerd worden? De VVD maakt zich ernstig zorgen over de retail in de binnenstad en vreest dat bij vertraging veel bedrijven zullen uitvallen en de werkeloosheid hierdoor zal toenemen.

6.       Onze fractie is van mening dat in samenwerking met Stichting Weerribben Wieden en meer specifiek KopTop en KHN een taskforce samengesteld moet worden voor herstel Vrijetijdseconomie en het behoud van haar banen in deze sector (15% van de werkgelegenheid)  Ook dienen er duidelijke besluiten genomen te worden over de visie op Recreatie & Toerisme, Toekomstvisie Giethoorn en vaarbeleid en hier een uitvoeringsagenda aan te hangen, zodat de visies ook tot uitvoer komen.

7.       De gemeente Steenwijkerland heeft diverse regiodeals ingezet en het gaat hierbij om flinke bedragen. Het is lastig uit te leggen aan inwoners hoe het kan dat hier zulke grote bedragen in omgaan, terwijl we ook flink overschrijden op andere vlakken. De VVD-fractie ziet graag voor de begrotingsbespreking een overzicht van de ontvangen regiodeals, waarvoor die bedragen ingezet gaan worden en wat de bijdrage van de gemeente hierin is. Hiernaast ook een duidelijk overzicht wat het financieel voor de begroting van de gemeente zou betekenen als die projecten niet of deels niet doorgaan. Zover wij begrepen hebben zou dit geen effecten hebben voor de begroting, omdat het investeringen betreft, maar onze fractie zou dit graag in een goed overzicht inzichtelijk hebben, ook voor een goede discussie in de raad tijdens de begroting.

8.       Uw vragen mbt zorg beëindiging en strategisch partnerschap ondersteunen wij. Er zijn nu teveel zorgaanbieders en te weinig grip op bestedingen aldaar. Voor ons valt dit onder de grote opgaaf in het Sociaal Domein.

9.       Uw economische adviesvragen ondersteunen we. Met betrekking tot de HCA is het ons inziens van belang dat hieruit budgetten vrijkomen die versnelde toetreding naar de arbeidsmarkt mogelijk maakt. Wij vragen specifieke aandacht voor jongeren die dit jaar uitstromen, om te voorkomen dat deze jongeren in de werkeloosheid komen. Hier dient de focus op te zijn.

 

De VVD heeft nog een aantal moties in voorbereiding voor de raadsvergadering volgende week mbt een aantal eerdergenoemde punten, om het college richting mee te kunnen geven in de voorbereiding naar de programmabegroting. We zullen de komende week met de raadsfracties in overleg gaan om te kijken of er mede-indieners zijn en wellicht zijn er moties van andere raadsfracties die wij als VVD ook kunnen steunen. We kijken uit naar een raadsvergadering waar we op constructieve wijze het college richting kunnen meegeven, zodat we de juiste dingen voor Steenwijkerland kunnen doen in deze tijd binnen de ons tot beschikking staande financiële middelen.".

Miriam Slomp-Dekkers, fractievoorzitter VVD Steenwijkerland

Steenwijk, 23 juni 2020