Tegenprestatie tot nu toe in Steenwijkerland
Per 1 januari 2015 zijn de Participatiewet en daarmee nieuwe bijstandsregels in werking getreden. Vanaf dan kan de gemeente inwoners vragen om iets terug te doen voor de uitkering. Dat kan door onbeloonde maatschappelijk nuttige activiteiten uit te voeren op bijvoorbeeld een school of in een wijkhuis. Kortom, momenteel geeft de Wet Werk en Bijstand gemeenten de mogelijkheid om vrijwilligerswerk te verplichten of te stimuleren. Hierbij moet te allen tijde in acht worden genomen dat het niet gaat om vervanging van betaalde arbeid.
Bij een tegenprestatie gaat het om een onbetaalde maatschappelijk nuttige activiteit van beperkte duur en omvang, bijvoorbeeld voor een paar uur per dag of per week gedurende een paar weken of maanden. Het mag geen werk zijn waarvoor iemand regulier betaald hoort te worden. Bij de inhoud, omvang en duur van de tegenprestatie, wordt rekening gehouden met uw persoonlijke omstandigheden.
In Steenwijkerland is de VVD van mening dat de gemeente van burgers die een beroep doen op gemeentelijke ondersteuning mag verlangen dat zij zichzelf ook naar vermogen inzetten voor verbetering van hun eigen leefsituatie. De VVD pleit voor een sluitende aanpak: niemand in de bijstand zit thuis. Voor iedereen is er een mogelijkheid om vrijwilligerswerk te doen of wellicht terug te gaan naar school. Dit is geen belemmering voor het vinden van betaald werk, maar juist een mogelijkheid zoals eerder in dit voorstel betoogd. Ook als iemand vrijwilligerswerk doet blijft er voldoende tijd over om te solliciteren. Want doorstroom naar betaald werk is altijd het doel. In Steenwijkerland is vooralsnog geen structureel plan inzake de tegenprestatie. VVD hoopt hier met dit voorstel verandering in te brengen. We hebben immers een verordening vastgesteld met betrekking tot de tegenprestatie en met dit voorstel kan de gemeenteraad deze verordening beter toepassen want uit de meest recente kwartaalrapportage van de IGSD blijkt dat er inmiddels een start is gemaakt.
Invulling tegenprestatie
De wetgever heeft gemeenten veel beleidsvrijheid gegeven om beleid te ontwikkelen betreffende de inhoud, omvang en duur van de tegenprestatie zodat rekening kan worden gehouden met de lokale situatie en de persoon die het betreft. De beleidsvrijheid strekt echter niet zo ver dat gemeenten de wettelijke bevoegdheid hebben om in de verordening de tegenprestatie niet als verplichting op te nemen. Om de kaders te bepalen voor het leveren van een tegenprestatie naar vermogen, moeten een aantal vragen beantwoord worden:
- Wel of niet een tegenprestatie opdragen aan personen met een korte afstand tot de arbeidsmarkt?
- Hoe worden de werkzaamheden ingezet en hoe deze te toetsen?
- wat is de duur en omvang van de tegenprestatie?
Wij vragen van het College deze vragen uit te werken en antwoord te geven hoe we in Steenwijkerland invulling gaan geven aan de tegenprestatie naar vermogen.
Noodzaak tegenprestaties op het gebied van veiligheid, afvaldumping en verloedering
Hoewel Steenwijkerland in zijn totaliteit langzaam maar zeker veiliger wordt, valt er nog een hoop te verbeteren op zowel het gebied van de objectieve -als subjectieve veiligheid. Zo is in 2015 bijvoorbeeld het aantal woninginbraken ten opzichte van 2014 toegenomen met 18,8%. Daarnaast is het aantal illegale afvaldumpingen in de gemeente Steenwijkerland steeds meer toegenomen. Ook het storten van afval in natuurgebieden neemt toe. Op veel plaatsen in Steenwijkerland waar zwerfvuil/rommel ligt zoals: openbare ruimte , openbaar groen, havens en water is dit geen reclame voor onze gemeente. Dit past niet bij een zogenoemde “toeristische gemeente”. Helaas worden ook in de gemeente Steenwijkerland door de politie regelmatig vernielingen geregistreerd en zijn er veel plekken die een opknapbeurtje kunnen gebruiken. Tot slot is ook het gevoel van onveiligheid is toegenomen in Steenwijkerland.
Dit zijn zaken waar we als gemeente allerminst tevreden mee kunnen zijn. De VVD is er van overtuigd dat de inzet van bijstandsgerechtigden een positief effect kan hebben op bovenstaande problematiek. Zo zouden de genoemde feiten teruggedrongen kunnen worden en kan de veiligheidsbeleving worden verbeterd door bijvoorbeeld de aanwezigheid van gastheren en –vrouwen in de openbare ruimte. Of het ophalen van afval in de zomermaanden bij havens. Wat de VVD betreft wordt er in aanvulling op alles wat er al gedaan wordt een beroep gedaan op bijstandsgerechtigden Steenwijkerlanders om zich in te zetten voor algemeen maatschappelijk nut. Een hele reeks onderzoeken heeft duidelijk gemaakt dat gebieden met veel sociale cohesie en een schone en hele openbare ruimte, lagere niveaus van misdaad kennen. VVD Steenwijkerland doet -met kennis van dit gegeven- hieronder een aantal concrete voorstellen over hoe bijstandsgerechtigden een bijdrage kunnen leveren.
Voorstel 1. Veiligheidsambassadeurs: extra ogen en oren
In de rol van veiligheidsambassadeur kunnen inwoners een belangrijke bijdrage leveren aan de veiligheid en leefbaarheid in hun buurt. Zij zijn alert op onveilige situaties, delen tips en informatie en fungeren als contactpersoon tussen de buurtbewoners en professionals. Daarnaast kunnen deze extra paar ogen en oren bepaalde veiligheidsproblemen nader in kaart brengen en deze informatie uitwisselen met de politie en/of gemeente. De precieze invulling van het takenpakket van de veiligheidsambassadeurs zal per kern verschillen, maar zal in zijn algemeenheid bestaan uit toezicht houden, waarbij nadrukkelijk gelet wordt op verdachte situaties, het verspreiden van tips en informatie, het bieden van een luisterend oor aan slachtoffers, het melden van problemen in de openbare ruimte (verkeerd aangeboden afval, kapotte straatverlichting, vernielingen en graffiti, etc.), het fungeren als tussenpersoon tussen buurtbewoners en professionals en het in kaart brengen van veiligheidsproblematiek. In praktijk zullen professionele partijen, zoals de politie of gemeente, de veiligheidsambassadeurs aansturen en op de hoogte stellen van bepaalde trends. Bij inbraakgolven op een bepaalde plek, kunnen veiligheidsambassadeurs extra alert zijn op verdachte situaties en buurtbewoners hierover informeren.
De rol van veiligheidsambassadeur heeft niet alleen een positieve werking op de buurt, maar ook op de persoon zelf. Naast werkervaring komen zij in aanmerking voor workshops en trainingen en worden zij door meerdere professionals in de veiligheidswereld geïnstrueerd en aangestuurd. De veiligheidsambassadeurs zorgen dus niet alleen voor een veiligere buurt, maar ontwikkelen ook nieuwe vaardigheden en investeren in zichzelf door actief te blijven.
Voorstel 2. Schouwen van buurten & kernen
Uit onderzoek blijkt dat een verloederde openbare ruimte een negatief effect heeft op zowel de subjectieve als de objectieve veiligheid. Vanuit achterstallig onderhoud, rondslingerend afval en de aanwezigheid van graffiti kan het signaal uitgaan dat de gemeente zich niet om de betreffende buurt bekommert. De Broken Windows-theorie stelt dat tekenen van norm-overschrijdend gedrag ander norm-overschrijdend -en zelfs crimineel gedrag uitlokt. Vuil trekt vuil aan. Het is daarom belangrijk dat tekenen van verloedering snel worden aangepakt.
Voor het signaleren van vernielingen en achterstallig onderhoud is de gemeente Steenwijkerland grotendeels afhankelijk van de meldingen van inwoners. Zij zijn immers de ogen en oren van de wijk. De VVD roept alle Steenwijkerlanders op om actief meldingen te doen van gebreken in de openbare ruimte, maar denkt dat bijstandsgerechtigden hier in het bijzonder een bijdrage aan kunnen leveren. Sinds 2010 wordt in Steenwijkerland geschouwd door een vaste groep burgerschouwers. Jaarlijks komen deze vrijwilligers bij elkaar om ervaringen te delen en de resultaten te bespreken. Aan de hand van dit model kan de burgerschouw worden uitgebreid. Met simpele instructies over wat, bij wie en op welke wijze gemeld kan worden, kunnen meer gebieden geschouwd worden. Op een speciale lijst wordt bij gehouden welke meldingen zijn doorgestuurd. Hiermee wordt op centraal niveau duidelijk in hoeverre de schouwen effect hebben gesorteerd.
Voorstel 3. Werkzaamheden naar keuze
Het is van belang dat uitkeringsgerechtigden invloed kunnen hebben op de keuze van de maatschappelijk nuttige activiteiten, zodat de activiteiten zoveel mogelijk aansluiten bij hun wensen en mogelijkheden. Dat werkt motiverend. De VVD ziet dan ook het liefste dat mensen zelf met voorstellen komen voor maatschappelijk nuttige activiteiten. Bij gebrek aan creativiteit kunnen mensen ook kiezen uit onderstaande werkzaamheden.
Lijst van het ministerie SZW van zinvolle werkzaamheden.
- koffie/thee schenken in de verpleegtehuis
- meelopen met de dierenambulance
- opknappen, schoonmaken, onderhouden van speeltuinen of gemeentelijke terreinen.
- taalmaatje voor nieuwkomers
- helpen bij het oversteken van kinderen
- inzet bij sportevenementen
- voorlezen op scholen
- moesstuin aanleggen met leerlingen uit groep 5 of 6 basisschool
- een functie vervullen in bijvoorbeeld de cliëntenraad
- bezoek aan eenzame ouderen
- boodschappen halen voor Wmo-clienten/hulpbehoevende/ouderen
- hand/spandiensten op school
- helpen bij festivals / evenementen
- lunch verzorgen op basisscholen
- werkzaamheden in dierenasiel
- vrijwilliger bij sportverenigingen
- ondersteunen bij wijkactiviteiten
- hulp bij reizen met openbaar vervoer
- computermaatje
- ondersteunen bij wijkactiviteiten (halen/brengen)
- werkzaamheden op zorgboerderij
- fietsles geven
- mantelzorg/mantelzorgondersteuning.